Αρχική / Β'τάξη

Η τέχνη του κόμικ στην τάξη μας

18 Ιουνίου 2013

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τίτλος προγράμματος: Η τέχνη του κόμικ στην τάξη μας

Θεματικό πεδίο: Πολιτιστικών θεμάτων

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Αντωνιάδου Νίκη, Θεοδωράκη Δήμητρα, Μπαλτατζή Φωτεινή

Τάξη: Β΄ (τμήματα Β₁, Β₂, Β₃)

Σχολείο: 10^ο Δ.Σχ. Βέροιας

Σχολικό έτος: 2012 – 2013

Β. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ

Έναρξη προγράμματος: Ιανουάριος 2013

Δραστηριότητα: Καταιγισμός ιδεών και καταγραφή σχετικά με το τι νομίζουν οι μαθητές ότι είναι κόμικς και ποιους ήρωες γνωρίζουν από αυτά.

Στόχος:Να καταγράψουμε τις εμπειρίες, τις γνώσεις και τις απόψεις των μαθητών σχετικά με το θέμα.

Ιανουάριος 2013

Δραστηριότητα: Συγκέντρωση κόμικς στην τάξη και ανταλλαγή μεταξύ των μαθητών για ανάγνωση αυτών. Ιστορική αναδρομή στον κόσμο των κόμικς

Στόχος:Να καταγράψουμε τα είδη των κόμικς που υπάρχουν (εφημερίδες ,περιοδικά όπου ξετυλίγεται μια ιστορία σε 3 ή 4 καρέ με κοινωνικά, πολιτικά σχόλια, περιοδικά με ολόκληρη ιστορία, βιβλία με μυθιστόρημα). Επιπλέον να διαχωρίσουν το κόμικ από την εικονογράφηση και τη ζωγραφική.

Φεβρουάριος 2013

Δραστηριότητα: Αναζητώντας τα στοιχεία του κόμικς

Στόχος:Να κατανοήσουν ότι τα κόμικς αποτελούν μια παγκόσμια γλώσσα, που έχει το δικό της «συντακτικό», συνδέει τον αφηγηματικό λόγο ή το διάλογο (λεκτικές πληροφορίες) με την εικόνα (μη λεκτικές πληροφορίες) και ότι αποτελεί μία Τέχνη.

Περιγραφή δραστηριότητας:Προβάλαμε στον πίνακα μία σελίδα από το κόμικ «Αστερίξ και Οβελίξ». Αναζητήσαμε τα στοιχεία που έχει και καταλήξαμε στα: καρέ, gutter (κενά από καρέ σε καρέ), είδη μπαλονιών, ηχητικά εφέ, ορθογώνια αφήγησης, φόντο συζητώντας για το ρόλο τους. Εστιάσαμε ιδιαίτερα στην ύπαρξη ιστορίας με αρχή – μέση και τέλος, στη χρονική αλληλουχία, στην οικονομία των πληροφοριών, στους ήρωες με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και στον τόπο που εκτυλίσσονται τα γεγονότα.

Φεβρουάριος 2013

Δραστηριότητα: Μετατροπή αφηγηματικού λόγου σε διάλογο

Στόχος:Να αναγνωρίσουν σε μια αφήγηση τους χαρακτήρες, το περιβάλλον και τα γεγονότα και να ανακαλύψουν το ρόλο τους και τους τρόπους σύνδεσης. Στη συνέχεια να γίνουν ικανά να μετατρέπουν τον αφηγηματικό λόγο σε διάλογο.

Περιγραφή δραστηριότητας:Αξιοποιήθηκαν από το βιβλίο της Γλώσσας αντίστοιχες ασκήσεις που υπάρχουν.Ενότητα 3: Στον κόσμο των κόμικς

Μάρτιος 2013

Δραστηριότητα: Χρονική και λογική αλληλουχία στο διάλογο δύο ατόμων

Στόχος:Να αντιληφθούν ότι ο χρόνος παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας και ότι τα γεγονότα εξελίσσονται με μία λογική σειρά.

Περιγραφή δραστηριότητας:Τους δόθηκε μία εικόνα όπου συνομιλούσαν δύο πρόσωπα. Από τα μπαλόνια συνομιλίας έλειπαν τα λόγια, τα οποία τους δόθηκαν ανακατωμένα. Έπρεπε να ανακαλύψουν τη λογική σειρά που θα ακολουθούσαν και να τα γράψουν στο σωστό μπαλόνι.

Μάρτιος 2013

Δραστηριότητα: Χρονική και λογική αλληλουχία στην εξέλιξη μίας ιστορίας

Στόχος:Να επισημάνουν σε μια ιστορία την αρχή, τη μέση και το τέλος και τη χρονική αλληλουχία των κυριότερων σκηνών

Περιγραφή δραστηριότητας:Τους δόθηκε ο γνωστός μύθος του Αισώπου «Ο πετεινός και ο κλέφτης», ο οποίος ήταν εικονογραφημένος και έλειπαν από τα μπαλόνια οι διάλογοι. Τα στοιχεία της ιστορίας όπως και οι διάλογοι δίνονταν σε απλές προτάσεις και ανακατωμένα. Θα έπρεπε να τα βάλουν σε σωστή σειρά για να βγαίνει νόημα. Στη συνέχεια τα έγραψαν στα σωστά μπαλόνια και χρησιμοποίησαν σημεία στίξης, ηχητικά εφέ και εξωγλωσσικά στοιχεία για να αποδώσουν το ύφος των ηρώων.

Μάρτιος 2013

Δραστηριότητα: Αφηγηματική ιστορία μετατρέπεται σε κόμικ με έτοιμα καρέ

Στόχος:Να διαχωρίσουν την προφορική έκφραση από τη γραπτή, την αυθεντική από την τυποποιημένη και να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη, η ανάλυση και η σύνθεση.

Περιγραφή δραστηριότητας:Αφηγηθήκαμε το παραμύθι «Οι δυο κατσίκες» με παραστατικό τρόπο και το δραματοποιήσαμε. Τους δόθηκε το παραμύθι εικονογραφημένο και με ανακατωμένες τις εικόνες. Στη συνέχεια έκοψαν τις εικόνες, τις κόλλησαν με τη σωστή σειρά, έγραψαν στα μπαλόνια τα λόγια που νόμισαν ότι αντάλλαξαν οι κατσίκες, χρησιμοποίησαν εξωγλωσσικά στοιχεία, ζωγράφισαν το δικό τους τέλος στο παραμύθι, έδωσαν τίτλο και έφτιαξαν εξώφυλλο.

Απρίλιος 2013

Δραστηριότητα: Εικονογράφηση καρέ με βάση διαλόγους

Στόχος:Να μάθουν να δημιουργούν σύντομες ιστορίες, να κατανέμουν τη δράση σε καρέ και να ασκηθούν στην έννοια της αφαίρεσης στην αφήγηση.

Περιγραφή δραστηριότητας:Τους δόθηκε μια σειρά από άδεια καρέ. Στα μπαλόνια υπήρχαν διάλογοι από τους οποίους έπρεπε να σκεφτούν μια ιστορία και να ζωγραφίσουν την εξέλιξή της στα καρέ. Έπρεπε να εικονογραφήσουν τον ήρωά τους, να αποδώσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά με βάση τα συναισθήματά τους και να ζωγραφίζουν και τον περιβάλλοντα χώρο που δραστηριοποιούνταν.

Απρίλιος 2013

Δραστηριότητα: Comics in English

Στόχος:Να αξιοποιήσουν αγγλικό λεξιλόγιο μέσα από τη δημιουργία κόμικ.

Περιγραφή δραστηριότητας:Η κα Δώρα Κοκαβέση, καθηγήτρια Αγγλικών στη Β΄, στο πλαίσιο του μαθήματός της διηγήθηκε το παραμύθι «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Στη συνέχεια το παρακολούθησαν οπτικοποιημένο, αλλά χωρίς λόγια. Μετά συζήτησαν τι μπορεί να έλεγαν οι ήρωες και επέλεξαν έξι εικόνες που θα εικονογραφούσαν. Τα παιδιά ζωγράφισαν τα έξι καρέ και στα μπαλόνια έβαλαν αγγλικές λέξεις και εκφράσεις που είχαν μάθει και ταίριαζαν με τις σκηνές που απεικόνιζαν. Στο τέλος το «έδεσαν» σε βιβλιαράκι.

Μάιος 2013

Δραστηριότητα: Εισαγωγή στην τεχνική του κόμικ με τη χρήση φωτογραφίας

Στόχος:Να ενθαρρυνθούν στη δημιουργία, σχεδιασμό δικού τους κόμικ ακολουθώντας οδηγίες.

Περιγραφή δραστηριότητας:Οργανώθηκε εργαστήριο με την καθοδήγηση του σκιτσογράφου Κώστα Αρώνη. Τα βήματα που ακολουθήθηκαν ήταν τα ακόλουθα:1^ο: Διηγηθήκαμε ένα παραμύθι δικό μας ακολουθώντας το γνωστό μοτίβο ότι ο βασιλιάς παντρεύει τη θυγατέρα του και ψάχνει τον πιο άξιο γαμπρό. Οι γαμπροί που εμφανίζονται πρέπει να περάσουν από ορισμένες δοκιμασίες.2^ο: Δραματοποιήσαμε τη σκηνή, κατά την οποία εμφανίζεται ένα γενναίο παλικάρι που ζητά το χέρι της βασιλοπούλας. Συζητώντας καταλήξαμε ότι η σκηνή διαδραματίζεται στην αίθουσα του θρόνου και παρόντες είναι ο βασιλιάς, η βασίλισσα, η βασιλοπούλα, οι φρουροί της βασιλικής οικογένειας, ο υποψήφιος γαμπρός και οι φρουροί- συνοδοί του. Ανάμεσα στα πρόσωπα παίχτηκαν τα λόγια που πιθανόν θα ειπώθηκαν.3^ο: Φωτογραφήσαμε το στιγμιότυπο από διαφορετικές οπτικές πλευρές και τις εκτυπώσαμε.4^ο: Πάνω τώρα σε μία φωτογραφία μεγέθους Α4 ο σκιτσογράφος έδειξε τα βήματα που συνήθως ακολουθεί. Τα ίδια βήματα ακολούθησαν και οι μαθητές.

Πήραν ένα ριζόχαρτο, το τοποθέτησαν επάνω στη φωτογραφία και με μολύβι ξεπατίκωσαν όλα τα πρόσωπα με λεπτομέρειες και μόνο τα σώματά τους.
Στη συνέχεια πήραν ένα δεύτερο ριζόχαρτο που το τοποθέτησαν πάνω στο πρώτο. Με μολύβι ξεπατίκωσαν μόνο τα περιγράμματα των σωμάτων, τη στάση τους και τα χαρακτηριστικά των προσώπων. Αυτά τα άτομα τα έντυσαν με ρούχα εποχής και τα έβαλαν να κρατούν τα ανάλογα αξεσουάρ (στέμμα, σκήπτρο, ακόντια, σπαθιά κ.ά.). Μετά ζωγράφισαν τα έπιπλα και τον περιβάλλοντα χώρο (παράθυρα, χαλιά, δάπεδα, διακοσμητικό διάκοσμο κ.ά.). Τέλος τοποθέτησαν και τα μπαλόνια με τους διαλόγους, τις σκέψεις και τους ήχους.
Επειδή στο δεύτερο ριζόχαρτο υπήρχε αλληλοκάλυψη στοιχείων, πήραν ένα τρίτο ριζόχαρτο και με μαρκαδοράκι πλέον ξεπατίκωσαν πρώτα τα μπαλόνια και στη συνέχεια όλα τα άλλα στοιχεία, προσέχοντας το σκίτσο τους να είναι με «καθαρές» γραμμές και ξεκάθαρες οι καταστάσεις.
Αυτό το τρίτο ριζόχαρτο ήταν το τελικό ασπρόμαυρο σχέδιο, το οποίο φωτοτυπήθηκε και ζωγραφίστηκε πλέον με μαρκαδόρους. Με το βήμα αυτό ολοκληρώθηκε το εργαστήριο.

Μάιος 2013

Δραστηριότητα: Δημιουργία χαρακτήρα

Στόχος:Να πλάσουν το δικό τους ήρωα δίνοντάς του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Περιγραφή δραστηριότητας:Οι μαθητές αφέθηκαν να σχεδιάσουν έναν ήρωα όπως αυτοί τον φαντάζονταν. Τον έντυσαν με ρούχα και του έβαλαν ένα ξεχωριστό στοιχείο που τον χαρακτήριζε π.χ. φουλάρι. Του έδωσαν την έκφραση που ήθελαν ανάλογα με το αν ήταν καλός ή κακός, τον βάπτισαν και έφτιαξαν την ταυτότητά του.

Γ. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Τόπος επίσκεψης: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

Δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν κατά την επίσκεψη:

Στις 19 Μαρτίου οι μαθητές επισκέφτηκαν τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, όπου φιλοξενούνταν έργα του σκιτσογράφου Κώστα Βουτσά και με ξεναγό τη ζωγράφο και καθηγήτρια εικαστικών Φωτεινή Χαμιδιελή μυήθηκαν στα μυστικά της τέχνης του. «Γνώρισαν» τον ήρωά του, που ονομάζεται Ακουαρέλ. Ανακάλυψαν μέσα από τις σκανταλιές του έργα μεγάλων ζωγράφων, όπως των Ντα Βίντσι, Μονέ, Καντίνσκι, Ανγκρ, Μαγκρίντ και από την ελληνική τέχνη την Αφροδίτη της Μήλου. Στη συνέχεια έμαθαν για τη ζωγραφική με ακουαρέλες, από όπου πήρε το όνομά του και ο ήρωας Ακουαρέλ. Τους έγινε μια επίδειξη και εντυπωσιάστηκαν με τις δυνατότητες αυτού του υλικού. Μετά από τόση ? «μελέτη» ήρθε και η ώρα να δουν πώς ζωγραφίζει ένας σκιτσογράφος τον ήρωά του με αδρές γραμμές στην αρχή και στη συνέχεια προσθέτοντάς του στοιχεία που θα τον οδηγήσουν στην τελική μορφή. Στο τέλος ζωγράφισαν το «δικό» τους Ακουαρέλ. Αυτό ήταν που τους ενθουσίασε. Αξιοποιώντας όλα αυτά που είχαν δει και μάθει διαμόρφωσαν τον Ακουαρέλ που ζωγραφίζει, περπατάει, κάνει σκέιτ, φεύγει από πάρτι κ.ά.

Δ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Ειδικός συνεργάτης: Κώστας Αρώνης, σκιτσογράφος

Είδος συνεργασίας: Με τον κ. Κώστα Αρώνη οργανώθηκαν δύο συναντήσεις στο χώρο του σχολείου.1^η: Αφορούσε την εισαγωγή των μαθητών στον κόσμο των κόμικς και των σκιτσογράφων. Μέσα από την προβολή διαφανειών, την αξιοποίηση των εμπειριών των μαθητών, τη σύγκριση εικονογραφημένων ιστοριών και ηρώων, την παρουσίαση των σταδίων εργασίας ενός σκιτσογράφου «αποκωδικοποιήθηκε» η τέχνη του κόμικ. 2^η: Οργανώθηκε εργαστήριο δημιουργίας κόμικς. Παραμύθι, θεατρικό παιχνίδι, φωτογραφία, τυπογραφία, είδη ζωγραφικής και κυρίως δουλειά και φαντασία μπήκαν στην υπηρεσία των μικρών σκιτσογράφων. Παρουσιάστηκε μία τεχνική απεικόνισης ενός καρέ μιας ιστορίας. Η τεχνική αυτή αφορούσε τη φωτογράφιση της σκηνής και την αξιοποίησή της για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου καρέ. Η τεχνική αναλύθηκε βήμα προς βήμα από τον σκιτσογράφο και στη συνέχεια ακολουθήθηκε από τους μαθητές.

Αξιολόγηση συνεργασίας:Ο κ. Αρώνης αποδείχτηκε εξαιρετικός συνεργάτης με μεγάλη αμεσότητα στους μικρούς μαθητές. Το υλικό που παρουσίασε στην πρώτη συνάντηση ήταν άρτια συγκροτημένο και κατάλληλο για την ηλικία των μαθητών. Προχωρούσε με απλά βήματα αποσαφηνίζοντας έννοιες και συστατικά του κόμικ, προσπαθώντας παράλληλα να χρησιμοποιείται το ανάλογο λεξιλόγιο και ορολογία. Ιδιαίτερα αποδοτικό ήταν το εργαστήριο, κατά τη διάρκεια του οποίου αξιοποιώντας τις απόψεις, τις ιδέες και τη φαντασία των μαθητών προχωρήσαμε στη δημιουργία καρέ. Οι μαθητές έφτιαξαν υψηλής απόδοσης σκηνές, με λεπτομέρειες και τέχνη.

1^η συνάντηση

2^η συνάντηση

Φορέας: Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 10^ου Δ.Σ.Βέροιας

Είδος συνεργασίας: Υποστήριξαν την υλοποίηση του προγράμματος και ανέλαβαν τη δαπάνη του εργαστηρίου με τον σκιτσογράφο.

Αξιολόγηση συνεργασίας:Σημαντική η συμπαράστασή τους σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος. Έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον θεωρώντας το θέμα πρωτότυπο και δυσκολοεφάρμοστο λόγω της μικρής ηλικίας των μαθητών. Το τελικό αποτέλεσμα τους εντυπωσίασε και τους αντάμειψε.

Φορέας: Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων

Είδος συνεργασίας: Παρακολούθησε την οργάνωση του προγράμματος, συμμετείχε στη συνάντηση με τον σκιτσογράφο σχετικά με τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα και φρόντισε για την είσοδο του ειδικού συνεργάτη στο σχολείο.

Αξιολόγηση συνεργασίας:Έδειξε ενδιαφέρον για το πρόγραμμα, βοήθησε στην απρόσκοπτη υλοποίησή του και ήταν συμπαραστάτης.

Ε. ΤΕΛΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος οργανώθηκε έκθεση στο σχολείο. Εκτέθηκαν όλα τα βήματα και οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν, συνοδευόμενα από τα έργα των μαθητών. Οι μικροί μαθητές έγιναν ξεναγοί στους συμμαθητές τους από τις άλλες τάξεις. Επίσης προσκλήθηκαν οι γονείς τους, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, ο Σχολικός Σύμβουλος, η Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων και οι συνεργάτες για να περιηγηθούν στην έκθεση. Το πρόγραμμα αναρτήθηκε και στην ιστοσελίδα του σχολείου.

ΣΤ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Η αξιολόγηση του προγράμματος έγινε μέσα από την παρατήρηση, τις συζητήσεις, τις ερωτήσεις ? συνεντεύξεις, την τήρηση ημερολογίου και από την εξέλιξη της δυναμικής της ομάδας.

Αποτελέσματα αξιολόγησης:Οι μαθητές εισήχθησαν στην τέχνη του κόμικ, που αποτελεί ένα αφηγηματικό μέσο που συνδυάζει την εικόνα με το λόγο με μοναδικό τρόπο και τους δόθηκε η ευκαιρία να τον κατανοήσουν. Οι εργασίες που έκαναν είχαν ψυχαγωγικό και συγχρόνως εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Η μάθηση σημαντικών στοιχείων της γλώσσας, όπως ο διάλογος, η αφήγηση, τα σημεία στίξης, έγινε ευκολότερη και διασκεδαστικότερη. Επιπλέον ασκήθηκαν στο να σκέφτονται συνθετικά, καθώς η ανάγνωση ενός κόμικ αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία ?ταυτόχρονη πρόσληψη εικόνων και λέξεων, αποκωδικοποίηση και επανακωδικοποίηση οπτικών μηνυμάτων ? και αναπτύχθηκε η κριτική σκέψη τους. Μέσα από τα έργα τους αναδύθηκε η δημιουργική φαντασία τους και η συναισθηματική νοημοσύνη τους. Τους δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουν ειδικούς της τέχνης του κόμικ, να επικοινωνήσουν μαζί τους όχι μόνο λεκτικά αλλά και εικαστικά και να αναπτύξουν ένα νέο τρόπο έκφρασης.